اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن در شطرنج

mehran1360 · 18-12-2010, 08:44 AM

اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن (1)

همانگونه که می دانيد مهره های شطرنج را معمولأ به اين صورت ارزش گذاري می کنند:

پياده = 1 واحد

اسب = 3 واحد

فيل = 3 واحد

رخ = 5 واحد

وزير = 9 واحد

اما اين ارزش گذاری فقط در حالت استاتيک(ايستا) معتبر است. برای نمونه ، ارزش يک فيل در قطر باز يا يک اسب در يک پايگاه ، شايد از ارزش يک رخ در ستون بسته به مراتب بيشتر باشد و يا يک پياده در عرض هفتم بدون شک ارزشی بيش از يک واحد دارد.بنابراين ارزيابی ارزش مهره ها در بازی برابر ميزان کاری است که آنها انجام می دهند و به عبارتی قدرت ديناميکی(پويايی) مهره ها ملاک اصلی سنجش آنهاست.

حال در اين مبحث با بررسی چند نمونه سعی خواهيم نمود اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن را به شما خوانندگان عزيز نشان دهيم.

نمونه اول

1. Rd1!

گرفتن تنها ستون باز . اگر نوبت حرکت با سياه بود ،او با Rd8! ستون d را زودتر اشغال می کرد .

نکته: رخ ستون باز را دوست دارد! زيرا قدرتش در آن بيشتر می شود.

1…, Kf8 2. Rd7!

نکته: هدف از گرفتن ستون باز نفوذ به مواضع دشمن از عرضهای هفتم و هشتم است.البته در شروع و وسط بازی انجام آن کمتر ميسر است (مگر با اشتباه حريف مقابل) اما در آخر بازی اين يک اصل ثابت است.

2…, Rb8

نکته: قدرت مهره های دفاعی برابر است با ارزش چيزی که از آن دفاع می کنند.

3. b4!

با ايده کسب فضا در جناح وزير.اگر:

3.Kd3?,Ke8! 4.Rc7,Rd8+ 5.Kc4,Rd7!(Diagram)

و رخ سياه از حالت غير فعال خارج می شود.

3.a4?,a5! ( 3…,b5? 4.a5! ) 4.e4,b5!

و سياه رخش را فعال می کند.

3…, Ke8 4. Rc7!

سفيد عرض هفت را ترک نمی کند.

4…, Kf8 5. a4! , Ke8 6. a5!

با ايده a6! و تخريب جناح وزير.

7.a6!,bxa6 8.Rxa7,Rb6 9.Kd3!

6…, a6

در غير اين صورت سفيد a6! می کرد.

7. e4

توجه داشته باشيد که اگر سفيد اکنون بخواهد با Kd3 به جناح وزير نفوذ کند ، سياه با Rd8+ و Rd7 رخ محبوس خود را آزاد می کند.

7…, h5 8. h4 , g6 9. g3 , e5 10. f3! , Kf8

هيچ حرکت ديگری وجود نداشت.برای نمونه اگر:

10…,f6? 11.Rh7

10…,b5? 11.Rxc6

10…,Rd8? 11.Rxb7

11. Kd3!

ديگر سياه تهديد Rd8+ و Rd7 را ندارد.

11…, Ke8 12. Kc4

حرکت بسوی پياده b7 ، سياه هيچ دفاعی ندارد.

نمونه دوم

در اين وضعيت، حضور رخ سفيد در d7 ،رخ سياه در c8 را محدود کرده است،بنابراين اگر نوبت حرکت با سياه باشد او می تواند با …g6! (و نه اينکه …Kf8? که با g6! جواب داده می شود. ) و سپس Kf8_e8 رخ سفيد را از عرض هفتم دور و در نهايت رخش را نيز آزاد کند.

اما اگر نوبت حرکت با سفيد باشد ، سفيد با حرکت g6! موقعيت رخ خود در d7 را تثبيت می کند و پس از fxg6 با Kg4 و Kg5 به شکار پياده های حريف می رود.

mehran1360 · 18-12-2010, 08:53 AM

اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن (2)

در بخش (1) به اين نکته اشاره شد که رخها در ستونهای باز و عرضهای هفتم و هشتم از قدرت ديناميکی بيشتری برخوردار هستند. اکنون با نشان دادن چند نمونه ديگر ، سعی خواهيم نمود بيشتر به اهميت اين موضوع و چگونگی استفاده از آن بپردازيم.

نمونه سوم

سفيد : فرانک مارشال

سياه : ماکس ايوه

بدکيسينگن 1928

1…, Rc8!

سياه ستون باز c را می گيرد .دقت کنيد که ستون h هيچ دورنمايی برای سياه نداشت چون امکان نفوذ در آن وجود ندارد. بازی اصلی چنين ادامه پيدا کرده است:

2.Rf3,Rc1+3.Kh2,Rd1 4.Rb3,Rxd4 5.Rxb7,Rxf4 6.Rxa7,Rf2

با برتری واضح سياه و در ادامه سياه به پيروزی رسيد.

اما اگر:

2. Rf2 , Rc1+!

يک کيش قوی! در صورت :

2…,Rc4 3.Rd2

سفيد موفق می شود از پياده های ضعيفش دفاع کند.

3. Rf1

اجباری، پس از :

3.Kh2?,Rd1

پياده d4 از دست می رفت.

3…, Rc4! 4. Rd1 , Rc2!

و رخ سياه موفق به رخنه در عرض هفتم شد.اکنون سفيد يک پياده از دست خواهد داد.

نمونه چهارم

همانگونه که در دياگرام ملاحظه می فرمايد. سياه از لحاظ کميت مهره ها از سفيد پيش است و پياده a2 نيز آماده وزارت است اما دو رخ سفيد در عرض هفت همه معادلات را بر هم می زنند .

1. Rh7+ , Kg8 2. Rfg7+, Kf8 3. Rxd7

سفيد تهديد مات در h8 را دارد.

3…, Kg8 4. Rdg7+, Kf8 5. Rxc7

باز هم تهديد مات در h8 . اين تم تاکتيکی را آسياب کردن می گويند.

5…, Kg8 6. Rcg7+, Kf8 7. Rxb7 , Kg8 8. Rbg7+, Kf8 9. Rxa7

و سفيد می برد.

نکته:همکاری و هماهنگی مهره ها ، قدرت حمله ای يا دفاعی آنها را افزايش می دهد.

نمونه پنجم

سفيد : آرون نيمزوويچ

سياه : خوزه رائول کاپابلانکا

نيويورک 1927

1…, e5!

قربانی پياده با ايده آوردن رخ دوم به عرض هفت.

2. Bxe5 , Rdd2 3. Qb7

اگر:

3.Rf1,Qxe3!

3…,Rxf2 4. g4 , Qe6 5. Bg3

5…, Rxh2!

سفيد چند حرکت بعد تسليم شد. پس از :

6.Bxh2,Qxg4+7.Kh1,Qh3

هيچ دفاعی در مقابل مات وجود ندارد.

يک نمونه زيبا برای نشان دادن قدرت رخ در عرض هفت از قهرمان آن سالهای جهان!

نمونه ششم

سفيد:فورمن

سياه:خولموف

اسوردلوفسك 1963

1…, Bb3!

با كنترل خانه d1 ، سياه قصد دارد ستون d را تصاحب كند ، بصورتي كه رخهاي سفيد نتوانند در اين ستون مقابله كنند.

2. Qg4

حركت 2.Bxc5?? پس از 2…,Re5 سوار از دست مي دهد.

2…, Qc8 3. Qf3 , Qe6 4. Bf4 , Bxf4 5. Qxf4 , Rad8

رخ سياه در ستون d بي رقيب است.

6. f3 , Rd4!

با برتری كامل. سياه قصد دارد رخها را در ستون d دوبله كرده و از طريق خانه d2 به مواضع سفيد رخنه كند.

نمونه هفتم

سفيد:كارپف

سياه:اولمان

مادريد 1973

1. g4!!

كارپف با درك بسيار عميق خود حركتي شگفت انجام مي دهد. در اين وضعيت سياه دير يا زود براي پوشش دادن به پياده منفرد خود در خانه d4 دست به تعويض خواهد زد . ساختار حاصله پس از تعويض بگونه ای است كه تصاحب يكی از دو ستون باز e و c بسيار حائز اهميت خواهد بود . بدليل حضور فيل سفيد در b5 كه خانه e8 را كنترل مي كند. سفيد مالك ستون e است ، حركت كارپف براي جلوگيری از مانور Bf5-e6 و مسدود كردن ستون e در چنان وضعيتي است !!

1…, Nxd4 2. Qxd4! , Qxd4 3. cxd4 , Rac8

سياه سريعأ تنها ستوني را كه مي تواند اشغال كند ؛ مي گيرد.

4. f3 , Bg6

ستون e كاملأ در اختيار سفيد است.

5. Re7 , b6 6. Rae1 , h6

بدليل وجود تهديد مات سياه نمي تواند با Rc2 مقابله به مثل كند و اكنون اهميت ستون e و عمق حركت g4!! بيشتر آشكار می شود.

7. Rb7 , Rd6

رخهای سياه امكان فعاليت را براي هميشه از دست مي دهند.

8. Ree7

رخنه كامل در عرض هفتم تمام سوارهای سياه را زمينگير مي كند. تهديد سفيد f4-f5 و دور كردن تنها مدافع f7 و نهايتأ نابودی قلعه سياه است. سياه پس از چند حركت تسليم شد.

18-12-2010, 08:44 AM	#1
mehran1360 (کاربر باتجربه) تاریخ عضویت: Nov 2010 نوشته ها: 138	اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن در شطرنج اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن (1) همانگونه که می دانيد مهره های شطرنج را معمولأ به اين صورت ارزش گذاري می کنند: پياده = 1 واحد اسب = 3 واحد فيل = 3 واحد رخ = 5 واحد وزير = 9 واحد اما اين ارزش گذاری فقط در حالت استاتيک(ايستا) معتبر است. برای نمونه ، ارزش يک فيل در قطر باز يا يک اسب در يک پايگاه ، شايد از ارزش يک رخ در ستون بسته به مراتب بيشتر باشد و يا يک پياده در عرض هفتم بدون شک ارزشی بيش از يک واحد دارد.بنابراين ارزيابی ارزش مهره ها در بازی برابر ميزان کاری است که آنها انجام می دهند و به عبارتی قدرت ديناميکی(پويايی) مهره ها ملاک اصلی سنجش آنهاست. حال در اين مبحث با بررسی چند نمونه سعی خواهيم نمود اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن را به شما خوانندگان عزيز نشان دهيم. نمونه اول 1. Rd1! گرفتن تنها ستون باز . اگر نوبت حرکت با سياه بود ،او با Rd8! ستون d را زودتر اشغال می کرد . نکته: رخ ستون باز را دوست دارد! زيرا قدرتش در آن بيشتر می شود. 1…, Kf8 2. Rd7! نکته: هدف از گرفتن ستون باز نفوذ به مواضع دشمن از عرضهای هفتم و هشتم است.البته در شروع و وسط بازی انجام آن کمتر ميسر است (مگر با اشتباه حريف مقابل) اما در آخر بازی اين يک اصل ثابت است. 2…, Rb8 نکته: قدرت مهره های دفاعی برابر است با ارزش چيزی که از آن دفاع می کنند. 3. b4! با ايده کسب فضا در جناح وزير.اگر: 3.Kd3?,Ke8! 4.Rc7,Rd8+ 5.Kc4,Rd7!(Diagram) و رخ سياه از حالت غير فعال خارج می شود. 3.a4?,a5! ( 3…,b5? 4.a5! ) 4.e4,b5! و سياه رخش را فعال می کند. 3…, Ke8 4. Rc7! سفيد عرض هفت را ترک نمی کند. 4…, Kf8 5. a4! , Ke8 6. a5! با ايده a6! و تخريب جناح وزير. 7.a6!,bxa6 8.Rxa7,Rb6 9.Kd3! 6…, a6 در غير اين صورت سفيد a6! می کرد. 7. e4 توجه داشته باشيد که اگر سفيد اکنون بخواهد با Kd3 به جناح وزير نفوذ کند ، سياه با Rd8+ و Rd7 رخ محبوس خود را آزاد می کند. 7…, h5 8. h4 , g6 9. g3 , e5 10. f3! , Kf8 هيچ حرکت ديگری وجود نداشت.برای نمونه اگر: 10…,f6? 11.Rh7 10…,b5? 11.Rxc6 10…,Rd8? 11.Rxb7 11. Kd3! ديگر سياه تهديد Rd8+ و Rd7 را ندارد. 11…, Ke8 12. Kc4 حرکت بسوی پياده b7 ، سياه هيچ دفاعی ندارد. نمونه دوم در اين وضعيت، حضور رخ سفيد در d7 ،رخ سياه در c8 را محدود کرده است،بنابراين اگر نوبت حرکت با سياه باشد او می تواند با …g6! (و نه اينکه …Kf8? که با g6! جواب داده می شود. ) و سپس Kf8_e8 رخ سفيد را از عرض هفتم دور و در نهايت رخش را نيز آزاد کند. اما اگر نوبت حرکت با سفيد باشد ، سفيد با حرکت g6! موقعيت رخ خود در d7 را تثبيت می کند و پس از fxg6 با Kg4 و Kg5 به شکار پياده های حريف می رود.

18-12-2010, 08:53 AM	#2
mehran1360 (کاربر باتجربه) تاریخ عضویت: Nov 2010 نوشته ها: 138	اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن در شطرنج اهميت ستون باز و قدرت رخ در آن (2) در بخش (1) به اين نکته اشاره شد که رخها در ستونهای باز و عرضهای هفتم و هشتم از قدرت ديناميکی بيشتری برخوردار هستند. اکنون با نشان دادن چند نمونه ديگر ، سعی خواهيم نمود بيشتر به اهميت اين موضوع و چگونگی استفاده از آن بپردازيم. نمونه سوم سفيد : فرانک مارشال سياه : ماکس ايوه بدکيسينگن 1928 1…, Rc8! سياه ستون باز c را می گيرد .دقت کنيد که ستون h هيچ دورنمايی برای سياه نداشت چون امکان نفوذ در آن وجود ندارد. بازی اصلی چنين ادامه پيدا کرده است: 2.Rf3,Rc1+3.Kh2,Rd1 4.Rb3,Rxd4 5.Rxb7,Rxf4 6.Rxa7,Rf2 با برتری واضح سياه و در ادامه سياه به پيروزی رسيد. اما اگر: 2. Rf2 , Rc1+! يک کيش قوی! در صورت : 2…,Rc4 3.Rd2 سفيد موفق می شود از پياده های ضعيفش دفاع کند. 3. Rf1 اجباری، پس از : 3.Kh2?,Rd1 پياده d4 از دست می رفت. 3…, Rc4! 4. Rd1 , Rc2! و رخ سياه موفق به رخنه در عرض هفتم شد.اکنون سفيد يک پياده از دست خواهد داد. نمونه چهارم همانگونه که در دياگرام ملاحظه می فرمايد. سياه از لحاظ کميت مهره ها از سفيد پيش است و پياده a2 نيز آماده وزارت است اما دو رخ سفيد در عرض هفت همه معادلات را بر هم می زنند . 1. Rh7+ , Kg8 2. Rfg7+, Kf8 3. Rxd7 سفيد تهديد مات در h8 را دارد. 3…, Kg8 4. Rdg7+, Kf8 5. Rxc7 باز هم تهديد مات در h8 . اين تم تاکتيکی را آسياب کردن می گويند. 5…, Kg8 6. Rcg7+, Kf8 7. Rxb7 , Kg8 8. Rbg7+, Kf8 9. Rxa7 و سفيد می برد. نکته:همکاری و هماهنگی مهره ها ، قدرت حمله ای يا دفاعی آنها را افزايش می دهد. نمونه پنجم سفيد : آرون نيمزوويچ سياه : خوزه رائول کاپابلانکا نيويورک 1927 1…, e5! قربانی پياده با ايده آوردن رخ دوم به عرض هفت. 2. Bxe5 , Rdd2 3. Qb7 اگر: 3.Rf1,Qxe3! 3…,Rxf2 4. g4 , Qe6 5. Bg3 5…, Rxh2! سفيد چند حرکت بعد تسليم شد. پس از : 6.Bxh2,Qxg4+7.Kh1,Qh3 هيچ دفاعی در مقابل مات وجود ندارد. يک نمونه زيبا برای نشان دادن قدرت رخ در عرض هفت از قهرمان آن سالهای جهان! نمونه ششم سفيد:فورمن سياه:خولموف اسوردلوفسك 1963 1…, Bb3! با كنترل خانه d1 ، سياه قصد دارد ستون d را تصاحب كند ، بصورتي كه رخهاي سفيد نتوانند در اين ستون مقابله كنند. 2. Qg4 حركت 2.Bxc5?? پس از 2…,Re5 سوار از دست مي دهد. 2…, Qc8 3. Qf3 , Qe6 4. Bf4 , Bxf4 5. Qxf4 , Rad8 رخ سياه در ستون d بي رقيب است. 6. f3 , Rd4! با برتری كامل. سياه قصد دارد رخها را در ستون d دوبله كرده و از طريق خانه d2 به مواضع سفيد رخنه كند. نمونه هفتم سفيد:كارپف سياه:اولمان مادريد 1973 1. g4!! كارپف با درك بسيار عميق خود حركتي شگفت انجام مي دهد. در اين وضعيت سياه دير يا زود براي پوشش دادن به پياده منفرد خود در خانه d4 دست به تعويض خواهد زد . ساختار حاصله پس از تعويض بگونه ای است كه تصاحب يكی از دو ستون باز e و c بسيار حائز اهميت خواهد بود . بدليل حضور فيل سفيد در b5 كه خانه e8 را كنترل مي كند. سفيد مالك ستون e است ، حركت كارپف براي جلوگيری از مانور Bf5-e6 و مسدود كردن ستون e در چنان وضعيتي است !! 1…, Nxd4 2. Qxd4! , Qxd4 3. cxd4 , Rac8 سياه سريعأ تنها ستوني را كه مي تواند اشغال كند ؛ مي گيرد. 4. f3 , Bg6 ستون e كاملأ در اختيار سفيد است. 5. Re7 , b6 6. Rae1 , h6 بدليل وجود تهديد مات سياه نمي تواند با Rc2 مقابله به مثل كند و اكنون اهميت ستون e و عمق حركت g4!! بيشتر آشكار می شود. 7. Rb7 , Rd6 رخهای سياه امكان فعاليت را براي هميشه از دست مي دهند. 8. Ree7 رخنه كامل در عرض هفتم تمام سوارهای سياه را زمينگير مي كند. تهديد سفيد f4-f5 و دور كردن تنها مدافع f7 و نهايتأ نابودی قلعه سياه است. سياه پس از چند حركت تسليم شد.

کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)