مروری بر ورزش رزمی ووشو

[نادیا]

مروری بر ورزش رزمی ووشو

«ووشو» 武术/武術در زبان چيني (ماندارين) دو معني دارد. معني عام آن يعني «هنر كبك» اما معني تحت لفظي آن يعني دعوا نكنيد. در زبان ژاپني معادل ووشو را (بوجوتسو) مي‌گويند. «ووشو» نامي است كه حداقل 400 مكتب و سبك نام آن را برخود نهاده‌اند. اين مكاتب باقي مانده فنون رزمي باستاني چين مي‌باشند و البته حركات ريتميك (ژيمناستيك) كه بر فلسفه بوديست‌ها و تائوئيست‌ها استوار گشته است (يي چينگ - شائولين سي).

اين همان پاية «ووشو» است كه چهارصد و اندي سبك را تشكيل مي‌دهد و در طول تاريخ كهن اين كشور هر چند وقت يك بار در بخشي از كشور و در جامعه‌هاي گوناگون ظاهر شده است. مثلاً زماني گروه‌هاي نظامي و سياسي و زماني ديگر راهزنان و دزدان گردنه و گاهي هم گروه‌هاي مذهبي به تمرين انواع اين هنر پرداخته‌اند.

در سال 520 ميلادي راهبي هندي به نام «بوديدارما» از هند به چين سفر كرد و در معبدي به نام «شائولين» اقامت گزيد تا تعاليم بودايي و اصول چن (به زبان ژاپني ذن) را به راهبان بياموزد ولي وي مشاهده كرد كه راهبان به دليل ضعف جسماني هنگام مكاشفه از حال مي‌روند و از اين رو پس از رياضت چندين ساله در طبيعت، 18 حركت ابتدايي ووشو كه پايه و اساس هنرهاي رزمي در دنيا مي‌باشد را به وجود آورد و به اين صورت با افزايش تكنيك‌ها به مرور زمان اين رشته گسترش يافت. در زمان حكومت سلسله مينگ و چينگ ووشو شكوفا شد و اين سبك‌ها و تكنيك‌ها با توجه به شرايط اقليمي و جغرافيايي كشور چين تغيير و تحول يافت و تقريباً بالغ بر 400 سبك مختلف ووشو در كشور پهناور چين به وجود آمد. اما اينك اين هنر رزمي به دو دستة عمده تقسيم گرديده است، يكي را روش سيستم داخلي (دروني) و «ني جيا» مي‌گويند و دومي را روش سيستم خارجي (بيروني)، «وجيا» مي‌نامند.

نيروي دروني، تمركز انرژي و شناخت نقاط حساس بدن به روش‌هاي سنتي و مذهبي و فلسفي چين مربوط مي‌شود و اما روش دوم سيستم بيروني و توجه به بكار گرفتن تمام نيرو است كه عمدتاً بر نيروي عضلات فرد متكي مي‌باشد.

مدارس ووشو را «پاي» (Pai) مي‌گويند كه در آنها سبك دروني يا بيروني تمرين مي‌شود. در برخي از اين مدارس فقط سلاح آموزش داده مي‌شود و يا در برخي فقط فنون درگيري دست و پا آموزش داده مي‌شود.

سبك‌هايي كه در اين مدارس تدريس مي‌شوند به دو دستة عمده تقسيم مي‌گردند كه عبارتند از سبك‌هاي شمال چين كه بيشتر داراي حركات ريتميك و آكروباتيك و ضربات بلند و سيستم مبارزه از دور با حريف مي‌باشد. دستة دوم سبك‌هاي جنوبي متعلق به جنوب چين مي‌باشد كه بيشتر داراي حركات و تكنيك‌هاي قدرتي و كوتاه مي‌باشد و از سيستم مبارزه نزديك با حريف استفاده مي‌شود.

اولين انجمن قانوني در چين در سال 1920 تشكيل شد. در سال 1928 دولت چين خواست كه تمام گروه‌هاي سبكي مختلف را كه همه از نام ووشو استفاده مي‌كردند زير يك چتر در آورد و نام آن را «گووشو» يعني ورزش ملي نام نهادند يا آن را «دزان - كوكتو- كوان» يعني مشت چيني نام گذاري كنند در زمان رهبري «مائو تسه تونگ» او نيز خواست كه همه اين سبك‌ها را زير نظر يك سازمان اداري درآورد كه او هم موفق نشد.

بعد از شورش بوكسورها (ووشوكاران) در پكن در سال 1991 كه به شورش و انقلاب اول چين معروف شد سازمان‌هاي ووشو نقشي را ايفا كرده بودند كه تا امروز هم دولت‌ها ديگر به سازمان‌هاي رزمي اطمينان نكنند. از آنجا كه اساتيد باقي مانده از نسل‌هاي قبل در سال 1948 از چين خارج شدند و به چين ملي (مالايا)، هنگ كنگ و آمريكا رفتند، در همان سال دوليت چين كومونيست همه گونه فعاليت رزمي را در كشور ممنوع اعلام كرد و به اين خاطر ووشو در چين تقريباً راكد ماند.

در سال 1936 يك تيم 9 نفره از قهرمانان چين حركات ووشو را در بازي‌هاي المپيك برلين به نمايش گذاشتند سپس در سال 1958 سازمان ورزش چين قوانين اين ورزش را وضع كرد و اولين تورنمنت بين المللي ووشو با حضور 14 كشور در سال 1958 در شهر «ستان»‌ چين برگزار شد و در سال 1978 فدراسيون ووشو آسيا تاسيس گرديد و در همان سال اولين دورة مسابقات ووشوي قهرماني قارة ‌آسيا در ژاپن برگزار گرديد و سرانجام در سال 1990 فدراسيون جهاني ووشو IWUF رسماً گشايش يافت و اين رشته در همان سال به بازي‌هاي آسيايي وارد شد و اولين دوره مسابقات ووشوي قهرماني جهان با حضور 36 كشور در چين برگزار شد. در ايران نيز طي ساليان گذشته اين ورزش فعاليت خود را تحت پوشش انجمن هنرهاي رزمي چيني سپس تحت پوشش فدراسيون كاراته و بعد از آن تحت پوشش فدراسيون ورزش‌هاي رزمي ادامه داد و همينك نيز داراي يك فدراسيون مستقل است.

سبك‌هاي مشهور دروني عبارتند از: يانگ، چن، وو، پاگوا چوآن八卦掌، شينگ يي چوان形意拳.

سبك‌هاي مشهور بيروني عبارتند از فان زي چوآن翻子拳، دي تانگ چوآن地躺拳، شيانگ شي چوآن، چو جيائو چوآن، شائولين چوآن少林拳، هانگ كار، نن شائولين، وينگ چان، چوي لي فوت و هسينگ آي.

مسابقات اين رشته در دو قسمت تالو (اجراي فرم يا تكنيك)套路 و سن شو (مبارزة آزاد كلاسيك)散打 اجرا مي‌شود. مسابقات ووشو در چهار ردة سني زير 12 سال خردسالان، 12 تا 14 سال نوجوانان، 15 الي 17 جوانان و بالاي 18 سال بزرگسالان برگزار مي‌شود.