bahar

. در قرآن و احاديث، اسب به صور مختلف و از جهات متعدد، به ويژه از ديدگاه نظامي و رزمي، مورد تمجيد و تقدير قرار گرفته است. خداوند متعال در قرآن به رزمندگان اسلام دستور مي دهد، هميشه اسبان جنگي را آماده و مهيّا نگهدارند:

"واعدوا لهم ما استطعتم من قوّه و من رباط الخيل ترهبون به عدوالله وعدوکم؛هر چه در توان داريد، از نيرو و اسب هاي آماده بسيج کنيد، تا با اين [تدارکات]، دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانيد."

همچنين، اسب، قاطر و الاغ را وسيله سواري و زينت مناسب معرفي مي کند:

"و الخيل و البغال والحمير لتر کبوها و زينه و يخلق ما لا تعلمون؛ و اسبان و استران و خران را [آفريد] تا بر آن ها سوار شويد و [براي شما] تجملي [باشد]، و آن چه را نمي دانيد مي آفريند."

حضرت سليمان پيامبر صلي الله عليه و اله را از علاقه مندان به اسب معرفي نموده و مي فرمايد: وي از اسبان قوي و چابک جنگي، سان مي بيند و به آنان آن چنان علاقه مي ورزد که دستور مي دهد آن ها را باز گردانند و با اين که تاريکي شب همه جا را فرا گرفته و اسبان به خوبي قابل رويت نيستند، با کشيدن دست به ساق ها و گردن هايشان، آن ها را آزموده و مورد نوازش قرار مي دهد:

"اذ عرض عليه بالعشيّ الصّافنات الجياد؛ [به خاطر بياور] هنگامي که [طرف] غروب، اسبان چابک و تندرو را بر او عرضه داشتند."

"فقال انّي احببت حبّ اخير عن ذکر ربي حتي توارت بالحجاب؛ گفت: من اين اسبان را به خاطر پروردگارم دوست دارم[من مي خواهم از آن ها در جهاد استفاده کنم. او همچنان به آن ها نگاه مي کرد] تا از ديدگانش پنهان شدند."

"ردوها علي فطفق مسحا بالسوق والا عناق؛[آن ها آن قدر جالب بودند که گفت:] بار ديگر آن ها را باز گردانيد، و دست به ساق ها و گردن هاي آن ها کشيد [و آن ها را نوازش کرد]."

پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و اله اسب را که (سبب تقويت بنيه نظامي مسلمانان است)، موجب عزت مسلمين معرفي مي کند و مي فرمايد:

"اربطوا الخيل فان ظهورها لکم عز واجوافها کنز؛ اسب ها را براي سواري و جنگ آماده کنيد، زيرا پشت هاي آن ها (يا ظاهر آن ها) براي شما عزت و قدرت بوده، و شکم هايشان (يا باطن آن ها) برايتان گنج است."

"انّ الله اعزامّتي بسنابک خيلها و مراکز رماحها؛ خداوند، امت مرا به وسيله سم اسب ها و فروگاه نيزه ها عزيز ساخت."

آن حضرت همچنين اسب را يک مرکب بهشتي دانسته و مي فرمايد:

"خيول الغزاه حنو لهم في الجنه؛ اسبان رزمندگان اسلام، در بهشت نيز اسبان آن ها خواهند بود."

و پرورش اسب را از شمار سرگرمي هاي باطل و بيهوده، خارج شمرده و مي فرمايد:

"کل لهو المومن باطل الا في ثلاث: في تاديبه الفرس، و رميه قوسه، و ملاعبته امراته، فانهنّ حقّ؛ همه سرگرمي هاي مومن، جز در سه مورد باطل است: در آموزش دادن اسب و پرورش آن، و تيراندازي با کمان، و بازي کردنش با زنش؛ اين سه مورد [باطل نبوده] حق است."

و اسب را براي هميشه خوب و خير مي داند و مي فرمايد:

"اخير معقود بنواصي الخيل الي يوم القيامه؛ خير و خوبي به پيشاني اسب تا روز قيامت بسته شده است."

جالب تر اين که خود آن حضرت در مسابقه اسب دواني شرکت مي نمايد.

روزي به همراه گروهي از مسلمانان، دشمنان و دزدان را در خارج از شهر تعقيب مي نمايد. دشمنان، متفرق شده و مي گريزند. آن گاه ابو قتاده به پيامبر صلي الله عليه و اله، پيش نهاد مسابقه اسب دواني مي دهد. آن حضرت نيز پذيرفته و در مسابقه شرکت مي کند، و در اين مسابقه، گوي سبقت را از همه شرکت کنندگان ربوده و اول مي شود. و قابل توجه، اين که نه تنها تعيين جايزه و شرط بندي را در اين مورد جايز مي داند، بلکه گاه، مخارج جوايز برندگان مسابقه را نيز خود به عهده مي گيرد:

امام باقر عليه السلام فرمود: "انّ رسول الله صلي الله عليه واله سابق بين الخيل، و اعطي السّوابق من عنده؛ رسول خدا صلي الله عليه واله مسابقه اسب دواني ترتيب داده و جوايز را از مال خويش پرداخت."

"رايت رسول الله صلي الله يلوي ناصيه فرس باصبعه؛ رسول خدا صلي الله عليه واله را ديدم که با انگشت خويش موي پيشاني اسبي را مي پيچيد."

"و هو يمسح وجه فرسه بردائه؛ او صورت اسب خود را با عباي خويش پاک مي کرد."

از مجموع مطالب مطرح شده مي توان فهميد، اسلام چقدر براي اين ورزش سالم، مفيد و رزمي، ارزش و اهميت قايل است.

امام زين العابدين عليه السلام فرمود: "انّ رسول الله صلي الله عليه واله اجري الخيل و جعل سبقها اواقي من فضه؛

رسول خدا صلي الله عليه و اله، [در مسابقه اسب دواني]، اسب دوانيده، و جايزه اش را چندين آق از جنس نقره قرار داد."

آن حضرت نيز همانند حضرت سليمان عليه السلام، آن چنان به اسب اهميت داده و بدان عشق مي ورزد، که به دست مبارک خود، موي پيشاني اسب را پيچيده و صورت آن را با عباي خويش پاک و تميز مي کند.