مهارت های بازی بسکتبال

[bahar]

مهارت های بازی

مهمترین مهارت های موجود در بسكتبال به ترتیب عبارتند از :

1- تعادل یا توازن بدن (Body Balance)
2- شیوه نگهداری توپ
3- پاس دادن و دریافت پاس (Receiving and Passing)
4- دریبل (Dribbling)
5- شوت (Shooting)
6- چرخش (Pivot)
7- توپ گیری از روی سبد یا ریباند (Rebounding)
8- فریب دادن و كار پا (Faking and Foot work)
9- تغییر مسیر و سرعت (Change of direction, Change of pace)
10- سد كردن (Screening)
تشریح كامل هریك از مهارت ها در این كتاب ممكن نیست. با این حال تلاش می كنیم ، بشرح هریك بطور مختصر بپردازیم.


تعادل یا توازن بدن

چگونگی قرار گرفتن یا استقرار فرد در زمین بسكتبال ، تعادل یا توازن بدن نامیده می شود. یك بازیكن باید بگونه ای وضعیت تعادل خود را حفظ كند كه در شرایط گوناگون ، آمادگی اجرای مهارتهای مختلف را داشته باشد. تعادل یا توازن بدن در حین انجام مهارتهای مختلف بسكتبال مانند دریبل ، شوت ، پاس ، تغییر مسیر و ... از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. برای نیل به توازن یا تعادل مناسب ، لازم است كه قسمتهای مختلف بدن در وضعیت و حالت خاصی قرار گیرند. شایان ذكر است كه در حالات مختلف بازی ، چه در زمانیكه بازیكن ثابت است و چه در زمانیكه بازیكن متحرك است ، باید تعادل و توازن برقرار باشد. نكات زیر برای رسیدن به تعادل با توازن حائز اهمیت است :
وضعیت سر : سر باید در منطقه میانی بدن به صورت مستقیم و در راستای بین دو پا قرار گیرد.


وضعیت دستها :

در حالت عادی دستها باید بالاتر از كمر باشند. در زمان مقابله با مهاجم ، دستی كه با پای جلو موافق است بالا و دست دیگر پایین قرار می گیرد.


وضعیت انگشتان :

بدون صرف انرژی ویژه ، انگشتان به حالت نیمه باز و در شرایط راحت قرار می گیرند.


وضعیت پاها :

پاها باید در حدود عرض شانه یا كمی بیشتر باز باشند و وزن بدن روی هر دو پا تقسیم شود. در شرایط حمله یا دفاع ، یكی از پاها جلو و دیگری عقب قرار می گیرد.


وضعیت كمر :

حالت كمر و پشت باید تا حد ممكن صاف باشد و زانوها كمی خم شوند و باسن به زمین نزدیكتر شود.


شیوه نگهداری توپ

برای نگهداشتن توپ بین دو دست ، بهتر است كه بند اول انگشت انگشتری ، در دو طرف توپ واقع شود و سایر انگشتان در حالت نیمه باز در اطراف توپ قرار گیرند ، بطوریكه امتداد جهت دو شست زاویه 90 درجه بسازد. توپ هنگامیكه نزدیك حریف قرار داریم ، نزدیك بدن و در بالای كمر نگاه داشته شود تا از آن محافظت بیشتری بعمل آید. توپ نباید با فشار كنترل شود ، بلكه باید برای حفظ توپ ، شرایط متعادلی بوجود آورد. توپ بهتر است كه با انگشتها كنترل شود و كمتر با كف دست در تماس باشد. از این رو همواره پرتاب توپ با مچ دست و انگشتان مورد تاكید است. انگشتان باید در حالت راحت باشند و زیاد به هم نچسبند. صورت و چانه بمنظور افزایش وسعت میدان دید ، بالا نگه داشته می شوند.


پاس دادن و دریافت پاس

یكی از مهمترین مهارتها در بسكتبال پاس دادن و دریافت كردن پاس می باشد. بطوریكه حتی شوت كردن امروزه یك نوع پاس محسوب می شود. بنابراین افرادی كه در پاس دادن صحیح موفق باشند ، در سایر زمینه ها نیز از موفقیت برخوردار خواهند بود.

پاس باید همراه با سرعت باشد و بوسیله انگشتان و مچ دستها صورت گیرد و با چرخش بیش از اندازه همراه نباشد تا دریافت و كنترل آن آسانتر باشد. بدیهی است كه ارائه یك بازی خوب و زیبا در بسكتبال ، مستلزم تسلط بر مجموعه مهارتهای اساسی است. بنابراین بازیكنان و مربیان كوشش می نمایند كه مهارتهای اساسی را بخوبی فرا گرفته ، به تدریج بر آنها مسلط شوند.

پاس به صورتهای مختلف انجام می شود :

1-پاس سینه ای مستقیم دو دست : رایج ترین پاس در بسكتبال ، پاس سینه ای دو دستی است. برای انجام این عمل ، ابتدا باید توپ را با شیوه صحیح همانگونه كه قبلا گفته شد نگه داشت. انگشتها نسبتا باز و در دو طرف توپ قرار می گیرند و آرنجها نزدیك بدن واقع می شوند و انگشت های شست پشت توپ كمی متمایل به بالا قرار می گیرند. بدن تا حدودی بطرف جلو متمایل می شود. دستها باید بعد از رها شدن توپ كاملا كشیده باشند.

انگشتهای شست تقریبا در جهت زمین و انگشتان سبابه بطرف جلو قرار می گیرند. بطوریكه آخرین انگشتی كه از توپ جدا می شود ، همان انگشت سبابه دو دست است. برای تمركز قدرت و پرتاب بهتر ، یكی از دو پا به آرامی جلوتر از پای دیگر قرار می گیرد.

2-پاس زمینی با دو دست : در مواقعی كه می خواهیم احتمال از دست رفتن توپ كاهش یابد ، از پاس زمینی استفاده می كنیم. شرایط این نوع پاس ، تقریبا مشابه پاس قبلی است. با این تفاوت كه حركت توپ و دست در جهت زمین است و توپ در نقطه ای كه از پرتاب كننده حدود دو سوم مسافت بین مبدا و مقصد پاس فاصله دارد ، به زمین اصابت كرده ، در منطقه ای بین زانو و كمر به دریافت كننده می رسد. این پاس در مواقعی كه مدافعین بلندقد با دستهای خود مانع پاس سینه ای دو دست می شوند ، بكارمی رود.

3-پاس بیسبالی : این پاس مشابه پاس یكدستی مستقیم یا زمینی است و در مواقع ضدحمله یا زمانیكه لازم است توپ مسافت های طولانی را طی نماید بكار می رود. در آغاز زاویه بین ساعد و بازو در حدود 90 درجه خواهد بود و دستی كه موافق با جهت بدن است توپ را پرتاب می نماید و توپ تا انتها با هر دو دست حمل و كنترل می شود. زمانیكه دست پرتاب كننده از بالای شانه بطرف جلو می آید و آرنج باز می شود ، توپ رها می گردد و دست دیگر به منزله دست راهنما عمل می كند. در این پاس یك پا جلو و یك پا عقب تر قرار دارد. در این پاس ، باید از قوس دادن به مسیر توپ خودداری كرد.

4-پاس دست به دست : در پاس دست به دست ، توپ نباید هیچ گونه چرخشی داشته باشد و در ارتفاعی هم سطح كمر به دریافت كننده برسد. توپ نباید بطرف دریافت كننده پرتاب شود و یا به پای وی بخورد. پاس دهنده باید توپ را به سرعت دست به دست كند و در دست گیرنده بگذارد. پاس دهنده باید توپ را در دستان پاس گیرنده قرار دهد ، نه اینكه پاس گیرنده خود اقدام به گرفتن نماید.

5-پاس دو دست از بالای سر : این پاس نیز شبیه پاس مستقیم دو دستی است. با این تفاوت كه در این حالت دستها كاملا كشیده و مستقیم در بالای سر قرار می گیرند. سپس دستها كمی عقب می روند و در برگشت بطرف جلو ، توپ رها می شود. بازیكنان بلندقد ، در زمان برگشتهای سریع توپ ، این پاس را بكار می برند. برای اجرای پاس ، باید دستها را مستقیما بالا برد ، درحالیكه انگشتها در قسمت عقب توپ و شست ها در عقب بطرف یكدیگر هستند و آرنج ها مختصری خمیده اند. در این حالت توپ با یك حركت ناگهانی در مچ و انگشتان ، بسمت دریافت كننده پرتاب می شود.

6-پاس یك دستی مستقیم یا زمینی : این پاس دقیقا مشابه پاسهای سینه ای یا پاس زمینی است. با این تفاوت كه توپ با یك دست پاس داده می شود. به این ترتیب ، برد توپ بیشتر می شود و می توان از آن برای فواصل دورتر استفاده كرد.

7-پاس هوك : این پاس هنگامی بكار می رود كه می خواهیم شوت هوك را انجام دهیم یا توپ را به یاری كه موقعیت خوبی در زیر سبد دارد برسانیم. در این حالت بهتر است دست مخالف دست پرتاب كننده در سمت دیگر بدن بصورت افقی قرار گیرد. این كار از دسترسی مدافعین حریف به توپ جلوگیری می كند ، همچنین تعادل و توازن بدن را حفظ می كند. شكل صفحه بعد قسمت ابتدایی پاس هوك را نمایش می دهد و در ضمن وضعیت دست و توپ و بدن را هنگام اجرای این پاس نشان می دهد.


نكاتی كه در پاس دادن باید به آنها توجه داشته باشید :

• آسان پاس دهید. لازم نیست پاس حتما منجر به گل بشود.
• به بازیكن بدون دفاع پاس دهید.
• از فریب های پاس برای باز كردن خطوط پاس استفاده كنید.
• در موقع ضدحمله ، از پاس هوایی بجای پاس زمینی استفاده كنید.
• از دریبل برای بوجود آوردن زوایای بهتر پاس استفاده كنید.
• سانترها را با یك پاس زمینی تغذیه كنید.
• در موقع پاس بطرف مدافع گام بردارید.
• بازیكنان پست را از پایین خط پرتاب آزاد كنید.
• پاس را تا آخر دنبال كنید. اجازه ندهید توپ در هوا بلاتكلیف باشد.
• پاس را با دو دست پرتاب كنید. پاسهای با یك دست را به سختی می توان اصلاح كرد و غالبا به حریف واگذار می شوند.
• پاس را به دور از مدافع پرتاب كنید.
• برای دیدن تمامی زمین به سبد نگاه كنید.
• پاس را بطرف صدا پرتاب نكنید.
• برای پاس دادن به هوا نپرید.
• به بازیكن درگیر پاس ندهید.
• از نیمه زمین پاس ندهید.
• به هنگام ضدحمله بیش از حد پاس ندهید.
• به بازیكنی كه در شرف گرفتاری است پاس ندهید.
• بهترین محل دریافت توپ برای پاسهای هوایی ، حدود سینه و در پاسهای زمینی بین سینه و شكم است. باید توجه داشت كه پاسها دور از دسترس مدافعین به فرد موردنظر برسند. مثلا می توانید با حركت های سر و شانه ، حریف را گمراه نمایید. در پاس دادن هرگز تردید نداشته باشید. در عین اینكه باید سریع و بدون تردید عمل كنیم ، باید از پاسهای بیهوده و بیجا نیز بپرهیزیم.

هنگام دریافت پاس نیز باید بدن پاس گیرنده كاملا آماده باشد. پاس گیرنده باید با برداشتن یك گام بطرف توپ ، راه دسترسی مدافع به توپ را سد نماید. دستهای پاس گیرنده با انگشتانی به حالت نیمه خمیده به استقبال توپ می روند و بهتر است برای افزایش دید ، سر بالا قرار گیرد. پس از دریافت توپ ، آن را بوسیله بازوها و بدن نگهداری می كنیم و در همین حال می كوشیم تعادل و توازن بدن را حفظ كنیم.

دریبل

دریبل برای حركت دادن قانونی توپ در زمین بسكتبال بكار می رود. هنگام دریبل مالكیت قانونی توپ حفظ می شود. توپ با فشار و به نرمی با انگشتان یك دست هدایت می شود و در امتداد حركت بازیكن به كف زمین می خورد و تا ارتفاعی معادل انتهای ران بر می گردد.

دریبل تنها راه حركت همزمان توپ و بازیكن در زمین است و پاس دادن و دریبل كردن مكمل یكدیگرند. دریبل نسبت به سایر مهارتها نیازمند تمركز و تمرین بیشتر است. در دریبل نباید به توپ ضربه زده شود ، بلكه دست توپ را هدایت می نماید و انگشتان به حالت نیمه باز قرار دارند. حركت مچ در دریبل فوق العاده مهم است و بهمراه سایر عوامل ، دریبل را ممكن می سازد. در هنگام دریبل ، زاویه آرنج مرتبا تغییر می كند یعنی ساعد بسمت بازو حركت كرده سپس به حالت اولیه بر می گردد. از دریبل می توان برای نفوذ به سبد استفاده كرد. زمانیكه پاس دادن ممكن نیست ، باید با دریبل در جستجوی موقعیت پاس باشیم. دریبل مهارتی بسیار باارزش است و چرخش های مختلف و تركیب گول زدن همراه با چرخش و بسیاری از مهارتهای اولیه بدون دریبل قوی امكان پذیر نخواهد بود.

اجرای این مهارت موجب می شود كه توپ بیش از اندازه نزدیك به بازیكن مدافع نباشد و بازیكن مهاجم بتواند به راحتی عبور كند ، اگرچه فاصله زیاد نیز خطر شوت و سرعت گرفتن بازیكن مهاجم را در پی دارد و دفاع مانع از این عمل می شود. از طرفی در دفاع فشرده ، دریبل قوی برای عبور دادن توپ از یك نیمه زمین به نیمه دیگر و یا از یك منطقه زمین به منطقه دیگر چاره ساز است.

1-دریبل كوتاه یا كنترلی :

هنگامیكه بخواهیم توپ را در كنترل كامل خود داشته باشیم و همچنین در مواقعی كه لازم است از میان بازیكنان حریف خارج شویم و یا وقتی كه بخواهیم مدافعین را پشت سر بگذاریم و خودمان را زیر سبد برسانیم از دریبل كوتاه استفاده می كنیم. در این دریبل ، زانوها خم می شوند و فاصله بین دست و زمین كمتر از دریبل بلند می شود. در دریبل كوتاه ، دست معمولا قسمت بالایی توپ را لمس می كند. بهترین راه كنترل و حفظ توپ در دریبل كوتاه این است كه مهاجم خود را بین توپ و مدافع قرار دهد تا از رسیدن مدافع به توپ جلوگیری كند.


2-دریبل بلند یا سرعتی :

هنگام اجرای این دریبل ، بدن به حالت مستقیم قرار می گیرد و دریبل كننده برای پاس دادن سریع آماده است. از این نوع دریبل در ضدحمله ها استفاده می شود. هنگامیكه بازیكن مهاجم به مدافع نزدیك می شود ، این دریبل باید به دریبل كوتاه یا كنترلی تبدیل شود. اصولا برای طی مسافت های زیاد یا بلند از این نوع دریبل استفاده می شود. زاویه رها كردن توپ در دریبل كوتاه حدود 90 درجه نسبت به زمین و در دریبل بلند حدود 80 درجه می باشد. در ضمن سرعت حركت بازیكن در زمین باید به حدی باشد كه امكان كنترل توپ را در وضعیت دریبل بلند از دست ندهد.


3-دریبل عرضی :

هنگامیكه مجبور شویم دریبل زدن را از یك دست به دست دیگر منتقل كنیم ، این گونه دریبل را بكار می بریم. این دریبل در واقع واسطه بین دریبل بلند و كوتاه است. معمولا موقعی كه در حالت عادی دریبل بلند می زنیم و ناگهان با مدافعی مواجه می شویم ، لازم است برای حفظ كنترل توپ از این نوع دریبل استفاده كنیم.

4-دریبل از پشت :

این دریبل در مقایسه با سایر دریبل ها كاربرد كمتری دارد و در مواقع استثنائی با توجه به موقعیت های خاص ، مورد استفاده قرار می گیرد ، ولی اثر روانی فوق العاده ای دارد و لذت بخش است. بهتر است دریبل از پشت را بعد از دریبل بلند انجام دهید ، زیرا بین این دو شباهتهای زیادی وجود دارد. برای انجام دریبل ، ابتدا بدن و دست دریبل كننده بطور همزمان از یكدیگر فاصله گرفته ، دست كاملا پشت توپ قرار می گیرد. سپس توپ بسمت دیگر بدن هدایت می گردد و بلافاصله بعد از اصابت توپ به زمین ، دست مخالف ، عمل دریبل را انجام می دهد.


نكاتی كه در دریبل باید به آنها توجه داشته باشید :

• هرگز به توپ نگاه نكنید ، چشم ها و چانه را بالا نگه دارید.
• سعی كنید با هر دو دست دریبل كنید تا از همه توانایی های خود استفاده كنید.
• با بدن و دست مخالف از دریبل خود محافظت كنید.
• كنترل توپ باید با قدرت زیاد و بوسیله مچ ها و انگشتان انجام شود.
• با قدرت دریبل بزنید تا دیگران نتوانند به راحتی روی دریبل شما اثر بگذارند.
• دریبل بیش از حد ، به تیم و روحیه آن آسیب می زند و با كار تیمی منافات دارد.
• اول به پاس فكر كنید سپس به شوت بیندیشید.
• بدون هدف دریبل نزنید ، دریبل باید با هدف و منظور مشخص انجام یابد.
• با استفاده از مهارتهای چرخش و تعویض مسیر ، از خطوط انتهایی و كناری فاصله بگیرید.
• همیشه دریبل خود را به یك پاس خوب یا یك شوت مناسب ختم كنید.
• سعی كنید از خطوط زمین دوری كنید. در غیر اینصورت فضای خود را محدود می كنید و به مدافع فرصت می دهید كه راحت تر وظایف دفاعی خود را انجام دهد.


حالات بدن در شروع و توقف ناگهانی

در مواقعی كه بازیكن می خواهد پس از یك دویدن سریع توقف نماید ، بدن باید تدریجا مراحلی را طی نماید تا مركز ثقل بدن در مكان مناسب قرار گیرد و فرد قادر به ایستادن و تثبیت فرم دلخواه گردد. برعكس ، زمانیكه بازیكن از یك حالت ساكن ، سرعت خود را افزایش می دهد نیز همین موضوع صادق است.

شوت

شوت كردن بسمت سبد ، هدف نهایی تمام حركات و مهارتهای بازی است. یك بازیكن بدون تسلط بر مهارت شوت ، یك بازیكن كامل نیست زیرا قادر به امتیاز آوردن نخواهد بود. بنابراین بازیكن باید تمرینات وسیع و گسترده ای در مورد شوت داشته باشد تا بتواند تعداد شوتهایی را كه منتهی به گل می شوند ، افزایش دهد. شوت كردن به عواملی مانند عمكس العمل ، تعادل ، اعتماد به نفس ، كنترل اعصاب ، قدرت عضلات ، تمركز فكر ، روحیه قوی و انضباط كامل نیاز دارد ، زیرا در شرایط شور و هیجان و التهاب مسابقه و در برابر دفاع شدید ، این نكات اهمیت فوق العاده ای دارند.

انواع شورت عبارتند از :

1- شوت ثابت
2- شوت جفت
3- شوت از زیر سبد
4- شوت والیبالی
5- شوت پنالتی

1- شوت ثابت : از آنجا كه دفاع از این شوت ساده تر است ، بیشتر در مواقع پرتاب آزاد یا پنالتی از آن استفاده می شود و خود انواع مختلفی دارد كه عبارتند از :

الف-شوت دو دستی از سینه (Two-handed set shot from chest)
ب-شوت دو دستی از بالای سر (Two-handed set shot from over head)
ج-شوت یك دست (One handed set shot)

الف-شوت دو دستی از سینه : این شوت در قدیم رایج بوده ولی امروزه تقریبا منسوخ شده است. شرایط توپ در این شوت شبیه پاس دو دستی از سینه است. دست در پهلوهای توپ طوری قرار می گیرد كه انگشتان شست كمی متمایل به قسمت عقب توپ باشند. پاها به اندازه عرض شانه باز و بصورت موازی هستند. البته می توان یك پا را جلوتر از دیگری قرار داد. پرتاب بوسیله حركت سریع آرنج ها ، مچ و انگشتان صورت می گیرد. بطوریكه انگشت شست و سبابه در آخرین مرحله از توپ جدا می شوند.

ب-شوت دو دستی از بالای سر : استفاده از این شوت نیز امروزه منسوخ شده است. روش این شوت مشابه پاس دو دستی از بالای سر است. با این تفاوت كه توپ با قوس بطرف حلقه پرتاب می گردد.

ج-شوت یك دست : از سال 1930 كه شوت دو دستی منسوخ گردید ، شوت یك دست محبوبیت خاصی پیدا كرد. نكاتی كه باید در هنگام شوت یك دست به آنها توجه كرد ، بشرح زیر است :

• زاویه بین ساعد و بازو باید حدود 90 درجه باشد كه با توجه به عوامل مختلف كم و زیاد می گردد.
• بازوی پرتاب كننده باید موازی خط افقی باشد.
• آرنج ها بهنگام شوت باید در جهت سبد واقع شوند. بنابراین بهتر است زاویه بین بازو و تنه در حدود 90 درجه باشد.
• دست چپ در عمل شوت دخیل نیست و تنها نقش حفظ ، هدایت و انتقال توپ به مرحله پرتاب را بعهده دارد.
• انگشتهای دستی كه پرتاب كننده است ، به حالت نیمه استراحت در زیر توپ قرار می گیرد و هیچ گونه گرفتگی و انقباضی نباید وجود داشته باشد.
• زاویه بین پشت دست و ساعد در ناحیه مچ 90 الی 100 درجه است و معمولا از 90 درجه كمتر نمی شود.
• بهتر است زاویه بین انگشت شست و سبابه ، حدود 45 درجه باشد. انگشتها باید با فاصله مناسب و به حالت استراحت قرار گیرند.
• توپ نباید با كف دست تماس داشته باشد. بنابراین ، نیرو باید در نوك انگشتان متمركز گردد.
• توپ باید تا لحظه پرتاب بوسیله هر دو دست حمل شود تا دست راهنما وظیفه نگهداری و جهت دادن را بخوبی انجام دهد.
• شوت كردن با باز شدن مفاصل مچ پا ، زانو و ران شروع می شود و بصورت یك حركت مداوم و پیاپی با بالا رفتن دست و باز شدن زاویه كتف و آرنج ادامه می یابد و دست راهنما كم كم با توپ فاصله می‌گیرد.
• مچ دست حركتی بسمت جلو دارد یا به عبارت بهتر ، مچ دست در جهت بالا و جلو خم می شود.
• توپ از نوك انگشتان با مختصر چرخشی رها می شود.

2- شوت جفت : امروزه شوت جفت رایج ترین شوت در بسكتبال است. انجام این پرتاب شبه به شوت ایستاده یك دستی است ، با این تفاوت كه در این شوت معمولا بعد از دویدن سریع می ایستند و با یك حركت تند عمل پرش را انجام می دهند. هنگام پرش بسمت بالا ، باید توجه شود كه زانوها كمی بطرف جلو خم شوند تا پرش بطرف بالا بخوبی صورت گیرد. پرش نباید برای رسیدن به حداكثر ارتفاع انجام شود ، بلكه باید با نرمی صورت پذیرد ، چون پرش با فشار ، بدلیل برهم خوردن تعادل ، احتمال موفقیت را كاهش می دهد. فرود باید كاملا متعادل باشد و تقریبا در همان نقطه ای كه پرش صورت گرفته است ، انجام شود.

3- شوت از زیر سبد : این شوت شامل انواع مختلفی است كه به ترتیب توضیح داده می شود.

الف-شوت سه گام : برای بیشتر بازیكنان ، مطمئن ترین شوت ، شوت سه گام است و امتیاز آن بسیار بالاست. در انتهای ضدحمله ها از این نوع شوت استفاده می شود.

مراحل این شوت بشرح زیر است :

1- پرش نهایی باید روی پای مخالف دستی كه توپ را رها می كند ، انجام شود. برای مثال ، اگر با دست راست شوت می كنیم ، پرش نهایی باید روی پای چپ باشد.
2- در پرش شوت سه گام ، كسب ارتفاع اهمیت دارد ، بنابراین سعی كنید آخرین گام نصف گام قبلی باشد.
3- هر دو دست تا آخرین لحظات توپ را نگه می دارند و بدن مهاجم از توپ حفاظت می كند.
4- وقتی به بیشترین ارتفاع رسیدید ، توپ را بسوی سبد رها كنید. بهتر است در لحظات آخر تمام توجه خود را به سبد و تخته معطوف كنید.
5- تلاش كنید روی دو پا فرود بیایید ، در اینصورت از صدمات احتمالی جلوگیری می شود.

بطور خلاصه در شوت سه گام ، بازیكن در حال دریبل یك نقطه را در حوالی سبد درنظر می گیرد و پای چپ خود را (برای افرادی كه با دست راست شوت می كنند) روی علامت تعیین شده قرار داده ، شروع به دریبل می كند. سپس پای راست را روی زمین گذاشته ، توپ را می گیرد و پای راست را روی زمین قرار می دهد. آنگاه پای چپ را در جلوی پای راست گذاشته ، عمل پرش را روی آن انجام می دهد و اقدام به شوت بطرف سبد می كند.

ب-شوت هوك : معمولا در شرایطی كه انجام شوت سه گام به راحتی میسر نیست و در محدوده شوت سه گام قرار نداریم ، هنگام حركت بطور عرضی در محوطه جریمه از این نوع شوت استفاده می شود. مزیت این شوت ، آن است كه دفاع از آن مشكل تر است و عیب آن ، این است كه احتمال كسب امتیاز با این روش بسیار كم است و نیاز به تمرینات بسیار زیاد دارد.

4- شوت والیبالی : موقعیت مناسب برای اجرای این شوت ، زمانی است كه توپ در محدوده ای به فاصله یك متری سبد در حال نوسان است. برای اجرای این شوت باید پرید و به بالاترین ارتفاع دست یافت ، زیرا كنترل شوت والیبالی در زمان فرود بازیكن بسیار مشكل است. مچ دست و انگشتها در شوت والیبالی بسیار موثرند. زود پریدن یا دیر پریدن موجب از دست رفتن توپ خواهد شد. اگر فاصله توپ و سبد بیش از یك متر باشد ، نباید از شوت والیبالی استفاده كرد.

5- شوت پنالتی : این پرتاب در شرایطی صورت می گیرد كه هیچ گونه مزاحمت دفاعی وجود ندارد و فضای جلوی بازیكن تا سبد كاملا باز و بدون مانع است. پرتاب از فاصله ثابتی انجام می شود و هیجانات و التهابها مقداری كاهش می یابد. این شوت از اهمیت خاصی در مسابقات برخوردار است بطوریكه در بعضی مواقع سرنوشت مسابقات را پرتاب های پنالتی تعیین می كند. تمرین بر روی این شوت باید بسیار زیاد و جدی باشد ، بگونه ای كه بازیكن بتواند براحتی این شوت را انجام دهد. این شوت چنان كه قبلا گفته شد ، به سه روش انجام می شود.

1-یك دستی 2-دو دستی از سینه 3-دو دست از زیر كه رایج ترین آن ، همان شوت یك دستی یا (One handed shot) است كه قبلا توضیح داده شده است.


نكاتی كه در شوت باید به آنها توجه داشته باشید :

• حیطه و محدوده كار خود را بشناسید.
• از چگونگی شوت خوب آگاه شوید.
• بهنگام دریافت پاس برای شوت ، بطرف پاس گام بردارید تا سریعتر شوت كنید.
• هنگام تقابل با سبد ، برای انجام شوت پای داخلی خود را ثابت كنید.
• بعنوان دریافت كننده ، برای پاس دهنده یك هدف مشخص فراهم كنید.
• برای عبور از دفاع از فریب های شوت استفاده كنید.
• برای شوت از پاها نیرو بگیرید.
• بگونه ای شوت را تمرین كنید كه گویی در یك مسابقه هستید.
• گامهای بلند برندارید.
• دست آزاد را مدت زیادی روی توپ نگذارید ، زیرا اثر بدی روی شوت خواهد گذاشت.
• در موقع شوت سست نشوید.
• پرواز توپ را دنبال نكنید ، چشمهای خود را روی هدف نگه ندارید.
• بعد از دریافت توپ ، تصمیم نگیرید كه حتما آن را به منطقه شوت ببرید و شوت كنید.


چرخش

از دیگر حرکات اساسی در بسکتبال ، عمل چرخش یا Pivot است که عبارت است از عمل گردش بر روی یک پا . این عمل میتواند همراه با توپ و یا بدون توپ ، صورت گیرد . هرگاه توپ در اختیار ما باشد ، میتوانیم یک پای خود را مانند بازوی ثابت پرگار ، روی زمین قرار دهیم و پای دیگر را حول محور آن به گردش در می آوریم . چرخش موجب می شود که فرد مهاجم بدون صرف انرژی بسیار ، فضا و محل مناسبتر و بهتری برای عبور از بازیکن می تواند چرخش موفقیت آمیزی انجام دهد ، باید توقف خوبی داشته باشد .بنابراین ، بهتر است این توقف بر روی دو پا و بعد از پرش صورت گیرد . فاصله بین دو پا باید به اندازه عرض شانه یا بیشتر باشد و به منظور ایجاد هماهنگی بیشتر ، پاها بایکدیگر موازی باشند . ( در این وضعیت میتوانید دست دریبل را عوض کرده ، به حرکت خود ادامه دهید . )

هنگامی فرود با دو پا باشد ، میتوان هر یک از پاها را محور قرار داده عمل چرخش را انجام داد . در مواقعی که فرود با یک پا انجام می شود ، باید در موقع چرخش ، پایی که ابتدا با زمین تماس پیدا کرده است پای محور قرار داد . بدیهی است که هر چه سطح اتکاء کمتر باشد چرخش آسانتر و سریعتر است ، ولی نباید سطح اتکاء آنقدر کم باشد که به کنترل و تعادل آسیب برساند .


نکات مهم در چرخش

1 – گاهی چرخش بعد از دریبل و برای ایجاد فضای مناسب جهت نفوذ و یا شوت جفت مورد استفاده قرار میگیرد .
2- از چرخش برای تعویض مسیر ، دور شدن از خطوط کناری و حفظ توپ استفاده می شود .
3 -همچنین چرخش در مراحل آخر نفوذ به سبد و نیز هنگامی که با استفاده از آن بتوانید خود را در موقعیت شوت قرار دهید ، صورت می گیرد .
برای آموزش چرخش بهتر است ابتدا بدون توپ و در حال ایستادن تمرین انجام شود . سپس باید در حال ایستادن تمرین انجام شود .سپس باید در حال حرکت و در نهایت با ایجاد مانعهایی در مسیر حرکت به تمرین پرداخت به تمرین پرداخت و سپس همین مراحل را با توپ انجام داد .


توپگیری از روی سبد

گرفتن توپ از روی سبد یا " ریباند " نقش فوق العاده در بازی ایفا می کند و گاهی یک تیم به خاطر موفقیت در اجرای این مهارت نتیجه بازی را تغییر می دهد .

یکی از عوامل مهمی که در توپگیری نقش دارد ، پرش است . پرش خوب باعث می شود ، بازیکن زودتر به توپ برسد . از عوامل دیگر ، قدرت بدنی کافی است . بازیکن بعد از اینکه به توپ رسید باید بتواند در مبارزه با سایر حریفان ، توپ را حفظ کند . همچنین تشخیص زمان مناسب حرکت ، برای توپگیری لازم است . بازیکن باید بتواند مسیر حرکت توپ را تخمین بزند و با توجه به این توانایی ، زمان پرش خود را انتخاب کند .

اصولی که در موقع توپگیری از سبد باید به آنها توجه داشت به شرح زیر است :
1 – سر رابالا بگیرید ، به طوری که محل برخورد و برگشت توپ در زاویه دید شما قرار داشته باشد .

2 – دستها باید بالای منطقه کمر باشند تا بتوان از آنها به راحتی برای تصاحب توپ استفاده کرد .

3 – باید زانوها راحت و خمیده قرار گیرند و پاها با هم موازی باشند .

4 – در هنگام پرش باید وزن بدن روی هر دو پا تقسیم شود .

5- در زمان پرش باید بدن و دستها در راستای توپ و به طرف توپ کشیده شوند .

6 – در لظه فرود ، توپ باید بین سینه و انگشتان دو دست محکم نگه داشته شود و پاها بیشتر از عرض شانه ها باز باشند تا در یک شرایط متعادل گیرند .


فریب دادن و کار پا

مدافع را طوری فریب دهید که فکر کند شما قصد انجام حرکت خاصی دارید ، ولی از شما عمل دیگری سربزند فریب از مهمترین مهارتهای مورد نیاز در بسکتبال است . از آنجا که بسکتبال به واکنشهای سریع نیاز دارد ، بازیکنانی که برای انجام یک عکس العمل بجا و مطلوب محتاج تاًمل هستند ، افراد مفیدی برای تیم نخواهند بود و فرصتها را از دست خواهند داد . سعی کنید به جای اینکه فقط با توپ کار کنید ، از قسمتهای بدن مثل سر ، تنه ، شانه ها ، پاها و چشمها برای گول زدن استفاده کنید . برای کلیهً بازیکنان لازم است که در استفاده از حرکات پا و گول زدن از مهارت برخوردار باشند . مربیان باید در تمرینات به این عوامل توجه نمایند تا انجام دادن آن به صورت غیر ارادی در آید .
عواملی که بازیکنان باید در موقعیتهای حاصل از گول زدن و کار پا ، به آنها توجه کنند :

1 – ایجاد فضای مطلوب بدای انواع شوتها

2 – ایجاد فضای مناسب برای دریافت توپ و در صورت امکان پاس برگشتی .

3 – منتقل کردن توپ به سایر بازیکنان در هر موقعیت مناسب .

4 – ایجاد سد در طرفین ضعیف و قوی و یک فرار مناسب به دنبال آن .

5 – سر گرم کردن مهاجمان و ممانعت از کمک رساندن آنها به یکدیگر .

6 – ایجاد سد دو نفری در هنگام دفاع یا حمله .

7 – دور نگهداشتن مهاجم از سبد و نزدیک شدن به سبد در هنگام حمله .

8 –ایجاد موقعیت مناسب برای انجام دادن تمام مهارتها .
تغییر مسیر و سرعت

در هنگام حمله لازم است مهاجمین برای نزدیک شدن به سبد و کسب امتیاز ، از مدافع مستقیم خود عبور کنند . یکی از راههای عبور ، تغییر مسیر و نوعی گول زدن است . در تغییر مسیر ، پاها وظیفه ٌ اصلی رابر عهده دارند . تعویض یا تغییر مسیر ممکن است همراه توپ یا بدون توپ باشد .
در هنگام عبور از یک مدافع دو راه وجود دارد : عبور از طرف راست و عبور از طرف چپ .

اگر مهاجم بخواهد از سمت راست مدافع عبور کند ، برای بر هم زدن تعادل و یا فریب مدافع ، باید اولین گام را با پای چپ در کنار پای راست مدافع بگذارد و دومین پا را که پای راست است سمت چپ مدافع بگذارد .

سپس با قرار دادن پای چپ در جهتی خلاف جهت نشان داه شده ، مسیر خود را ادامه دهد . در این صورت مدافع فریب میخورد و تغییر مسیر صورت می گیرد . همین ترتیب برای عبور از طرف دیگر مدافع نیز صادق است .

به همین ترتیب ، امکان تغییر مسیر برای مدافع نیز وجود دارد البته در این حالت ، مدافع به دلیل نزدیکی مرکز ثقل بدنش به زمین ، از نظر سرعت عکس العمل ، نسبت به مهاجم ضعیفتر است . در اینجا می توان از عمل چرخش استفاده نمود که این کار به دلیل نیازمندی به سرعت عمل فوق العاده ، کار مشکلی است ولی در صورت انجام شدن ، مهاجم را از قصد نفوذ منصرف می سازد .

سد کردن

برای اینکه یک یار خودی ، موقعیت مناسبی کسب نماید ، گاهی لازم است مسیر حریف مهاجم را سد کنیم . سدکردن معمولاً بازیکنان را قادر می سازد که بیشترین استفاده را از شوت بنمایند . این عمل در یورشها و فرصتهای مناسب ، بسیار مفید و موثر خواهد بود . بازیکنان باید از وظایف خود آگاه باشند و عمل سد کردن به راحتی صورت صورت گیرد . پاها تقریبا در هنگام سد کردن به اندازه عرض شانه ها باز می شوند و دستها نزدیک شانه ها قرار میگیرند . در آن وضعیت ، سینه به پهلوی راست یا چپ مدافع می چسبد . به طوری که حلقه دیده شود . خلاصه ، به هر نحوی که بتوانید حریف را دردام بیندازید و یار خودی را برای یک لحظه آزاد کنید ، عمل سد کردن را انجام دادهاید .